STEP IT Academy! 1999-cu ildən bəri öyrənirik. Süni intellektlə əvəz edilməsi mümkün olmayan proqramçı, dizayner və sistem mühəndisləri hazırlayırıq. Bunun üçün profil üzrə dərin biliklərdən əlavə, məsələləri baş düşməyi, hazır layihələr formasında düşünməyi və komandada işləməyi öyrədirik.

Your browser is out of date!

You are using an outdated browser Internet Explorer. This version of the browser does not support many modern technologies, that's why many pages of the website are not displayed correctly, and may not work some of functions . We recommend viewing the website using the latest versions of the browsers Google Chrome, Safari, Mozilla Firefox, Opera, Microsoft Edge

ШАГ логотип

Alqoritmlərin qurulması və başa düşülməsi: Yeni başlayanlar üçün addım-addım

Proqramlaşdırma

25.11.2023

2213 baxışlar

Alqoritmlər proqramlaşdırma dünyasında əsas rol oynayır. Bunlar problemlərin həlli və proqramların yaradılması üçün əsas vasitələrdir. Təcrübənizdən asılı olmayaraq, səmərəli alqoritmlər yaratmaq bacarığı proqramçı üçün vacib bir bacarıqdır.

Proqramlaşdırma ilə yanaşı, alqoritmlər biznes proseslərinin idarə edilməsindən tutmuş, marketinq strategiyalarının qurulmasına qədər bir çox sahədə istifadə olunur. Effektiv alqoritmlər olmadan müasir texnologiya dünyasını təsəvvür etmək çətindir.

Alqoritmlər proqramçılara problemləri daha səmərəli həll etməyə və prosesləri optimallaşdırmağa imkan verir. Onlar proqram performansını yaxşılaşdırmağa, sistem yükünü azaltmağa və tapşırıqların icra müddətini azaltmağa kömək edir.

Alqoritmlər yaratmaq bacarığı mürəkkəb problemləri təhlil etməyə, onları daha sadə komponentlərə ayırmağa və effektiv həllər tapmağa imkan verir. Alqoritmik təfəkkür bacarığı proqramçıya öz fikirlərini strukturlaşdırmağa, proqramın məntiqini başa düşməyə və proqram kodunu tərtib edərkən əsaslandırılmış qərarlar qəbul etməyə kömək edir.

Alqoritmik təfəkkürün inkişafı proqramçının yaradıcı potensialının artmasına da kömək edir. O, problemlərin həlli üçün yeni yollar tapmağa, mövcud alqoritmləri təkmilləşdirməyə və optimallaşdırmağa, innovativ proqram həlləri yaratmağa imkan verir.

Təbii ki, bu bacarıqların inkişafı vaxt, təcrübə və davamlı öyrənmə tələb edir. Bununla belə, bu səylər dəfələrlə öz bəhrəsini verir, proqramlaşdırma imkanlarına qapılar açır və karyeranızda uğur qazanmağınıza kömək edir.

Alqoritmlər nədir?

Alqoritm müəyyən bir problemin həllinə və ya müəyyən nəticəyə nail olmağa aparan addımlar və göstərişlər ardıcıllığıdır. Alqoritmlər problemi həll etmək üçün lazım olan əməliyyatların və hərəkətlərin ardıcıllığını müəyyən edir. Onlara proqramın səmərəli işləməsinə və məqsədlərinə çatmasına imkan verən şərtlər, dövrələr, məlumat əməliyyatları və digər elementlər daxil ola bilər.

 

Alqoritmlər üçün əsas anlayışlar

Proqramlaşdırmada alqoritmlərlə işləyərkən giriş dataları, çıxış dataları və hərəkətlərin ardıcıllığı kimi əsas anlayışları bilmək vacibdir.

Giriş dataları alqoritmin girişinə verilən məlumatdır. Bu, alqoritmin işləyəcəyi rəqəmlər, sətirlər, obyektlər və ya digər məlumatlar ola bilər.

Çıxış dataları alqoritmin yerinə yetirildikdən sonra olan nəticəsidir. Çıxışlar nömrələr, sətirlər, obyektlər və ya problemin həllinin nəticəsini təmsil edən digər dəyərlər ola bilər.

Hərəkətlərin ardıcıllığı alqoritmdə əməliyyatların və göstərişlərin yerinə yetirildiyi xüsusi bir ardıcıllıqdır. Hər bir hərəkət alqoritm və məqsədlərin məntiqinə uyğun olaraq ardıcıl olaraq həyata keçirilir.

Məqalənin sonrakı hissələrində alqoritm nümunələrinə daha ətraflı baxacaq və onların yaradılması və istifadəsi ilə bağlı praktiki məsləhətlər verəcəyik.

             

Alqoritmin əsas addımları. Bir proqramçı üçün alqoritmin əsas ideyası

Alqoritmin qurulmasının əsas mərhələləri

Alqoritmin qurulması mürəkkəb problemin daha sadə alt tapşırıqlara bölünməsi və onların həlli üçün hərəkətlərin ardıcıllığının müəyyən edilməsi prosesidir. Bu prosesin əsas mərhələlərinə nəzər salaq.

Problemin və ya çətinliyin müəyyən edilməsi: İlk addım hansı problemin həll edilməli olduğunu və ya hansı problemin öhdəsindən gəlmək lazım olduğunu anlamaqdır. Problemi aydın şəkildə müəyyənləşdirmək, diqqətinizi ən yaxşı həll yolunu tapmağa kömək edəcək. Bu, həmçinin alqoritmdən istifadə edərək hansı nəticələrin əldə edilməli olduğunun izahını verir.

Tapşırığı alt tapşırıqlara bölmək: Böyük tapşırıqlar daha kiçik və daha idarə oluna bilən alt tapşırıqlara bölünə bilər. Bu, problemi daha effektiv həll etməyə və hərəkətlər ardıcıllığından ibarət alqoritm yaratmağa kömək edəcək. Bundan əlavə, bu parçalanma alqoritmin işlənib hazırlanma və həyata keçirilmə prosesini də asanlaşdırır.

Hərəkətlərin ardıcıllığını müəyyənləşdirmək: Tapşırıq alt tapşırıqlara bölündükdə, hər bir alt tapşırığı həll etmək və konkret nəticə əldə etmək üçün yerinə yetirilməli olan hərəkətlərin və ya addımların ardıcıllığını müəyyənləşdirin. Məntiqi əlaqəli alqoritm yaratmaq üçün hərəkətləri düzgün ardıcıllıqla təşkil edin.

Məntiqi konstruksiyaların tətbiqi: Alqoritmin icrasına daha çevik və səmərəli nəzarət etmək üçün şərtlər və dövrlər kimi məntiqi konstruksiyalardan istifadə edin. Şərtlər müəyyən şərtlərdən asılı olaraq müxtəlif hərəkətləri yerinə yetirməyə imkan verir, dövrlər isə hərəkətləri müəyyən sayda və ya müəyyən şərt yerinə yetirilənə qədər təkrarlamağa imkan verir.

Alt tapşırıqları ümumi bir alqoritmdə birləşdirmək: Hər bir alt tapşırıq üçün fərdi addımları müəyyən etdikdən və inkişaf etdirdikdən sonra, onları orijinal problemin həllini təmin edəcək ümumi alqoritmdə birləşdirmək lazımdır.

Bu addımları yerinə yetirməklə siz müxtəlif proqramlaşdırma məsələlərini həll etmək üçün asanlıqla və sistemli şəkildə alqoritmlər qura bilərsiniz.

Məntiqi konstruksiyaların tətbiqi

Şərtlər və dövrlər kimi məntiqi konstruksiyalar alqoritmlərdə müəyyən şərtlərdən asılı olaraq kodun icrasına nəzarət etməyə və lazım olan qədər hərəkətləri təkrarlamağa imkan verən mühüm alətlərdir. Gəlin onlara daha ətraflı nəzər salaq.

 

Şərtlər

Şərtlər yalnız müəyyən bir şərt doğru olduqda müəyyən hərəkətləri yerinə yetirməyə imkan verir.

"if" şərti operator nümunəsi:

Vəziyyətin doğruluğu yoxlanılır.

Əgər şərt doğrudursa, o zaman xüsusi kod bloku icra olunur.

Əgər şərt yanlışdırsa, o zaman blok daxilindəki kod yerinə yetirilmir və proqram növbəti mərhələyə keçir.

Alqoritmdə "if" şərti operatorundan istifadə nümunəsi:

Əgər rəqəm 10-dan böyükdürsə, "Rəqəm 10-dan böyükdür", əks halda "Rəqəm 10-dan kiçik və ya ona bərabərdir" yazısı görünür.

 

Dövrü konstruksiyalar

Dövrlər müəyyən hərəkətləri bir neçə dəfə və ya müəyyən bir şərt yerinə yetirilənə qədər təkrarlamağa imkan verir.

"for" dövrünə nümunə:

İlkin dəyər, davam şərti və dəyərin dəyişməsi addımı müəyyən edilir.

Davam şərti doğru olduğu müddətcə dövrə daxilindəki hərəkətlər yerinə yetirilir.

      

Alqoritmdə "for" dövründən istifadə nümunəsi:

Siyahıdakı bütün elementlərə nəzər yetirin və hər bir element üçün xüsusi addımlar həyat keçirin.

Alqoritmik konstruksiyalar

Məntiqi konstruksiyaların qrafik nümunələri

Sadə alqoritm nümunələri

Proqramlaşdırmada alqoritmləri daha yaxşı başa düşmək üçün sadə alqoritmlərin bir neçə nümunəsinə baxaq. Bu nümunələr alqoritmin qurulmasının əsas addımlarının praktikada necə tətbiq olunduğunu görməyə kömək edəcək.

Rəqəmlərin cəminin hesablanması

Addım 1: Əlavə hesablanacaq rəqəmlərin siyahısını verin.

Addım 2: Cəmin ilkin dəyərini sıfır olaraq təyin edin.

Addım 3: Siyahıdakı hər bir rəqəmi cəmləşdirin, onu mövcud cəmə əlavə edin.

Tətbiq: Belə bir sıralamanı tətbiq etməyin ən yaxşı yolu, yuxarıda yazdığımız məntiqi dövrü quruluşudur.

 

Maksimum rəqəmin tapılması

Addım 1: Rəqəmlərin siyahısını təqdim edin.

Addım 2: Maksimum ədədin ilkin dəyərini siyahıdakı ilk rəqəmə təyin edin.

Addım 3: Siyahıdakı hər rəqəmi cari maksimum rəqəmlə müqayisə edin. Cari rəqəm maksimumdan böyükdürsə, maksimum rəqəmin dəyərini yeniləyin.

Tətbiq: Bənzər bir alqoritm də siyahıdakı ədədləri təkrarlamaq üçün dövrə vasitəsilə həyata keçirilir.

 

Sayları sıralama

Addım 1: Çeşidləmək üçün rəqəmlərin siyahısını təqdim edin.

Addım 2: Siyahıdakı ilk elementdən başlayın və onu növbəti ilə müqayisə edin. Cari element növbəti elementdən böyükdürsə, onları dəyişdirin.

Addım 3: Siyahı tamamilə çeşidlənənə qədər bütün siyahı elementləri üçün 2-ci addımı təkrarlayın.

Tətbiq: Burada dövrədən istifadə etməklə yanaşı, siyahının elementlərini müqayisə etmək və yenidən təşkil etmək üçün də şərt istifadə olunur.

Bu nümunələr göstərir ki, alqoritmlər hətta proqramlaşdırmaya yeni başlayanlar üçün də sadə və başa düşülən ola bilər.

Alqoritmləri anlamaq və qiymətləndirmək

Alqoritmlərin effektivliyinin qiymətləndirilməsi, alqoritmin nə qədər sürətli və yaxşı işlədiyini başa düşməyin bir yoludur. Alqoritmləri qiymətləndirmək və ən yaxşı həlli seçmək üçün bir neçə sadə üsuldan istifadə edə bilərik.

Tətbiq müddətinin təxmini

Alqoritmin tətbiq müddətini təxmin etdikdə onun işini başa çatdırması üçün nə qədər vaxt lazım olduğuna baxırıq.

Xüsusilə emal etmək üçün çoxlu məlumatımız olduqda tez işləyən alqoritmlər yaratmaq istəyirik.

Resurs istifadəsinin dəyərləndirilməsi

                 

İcra müddətinə əlavə olaraq, alqoritmin nə qədər yaddaş və ya digər resurslar tələb etdiyini də təxmin edə bilərik.

Yaxşı bir alqoritm lazımsız yer tutmamaq və əlavə kompüter resurslarını sərf etməmək üçün resurslardan səmərəli istifadə etməlidir.

Alqoritmlərin mürəkkəbliyini başa düşmək

Alqoritmin mürəkkəbliyi onun giriş datalarının məlumatlarının ölçüsü artdıqca onun tətbiq müddətinin və ya resurs istifadəsinin nə qədər tez dəyişdiyini təsvir edir.

Bəzi alqoritmlər kiçik problemlər üçün effektiv ola bilər, lakin verilənlərin ölçüsünü artırdığımız zaman yavaş olur və ya çoxlu resurs istifadə edir.

Alqoritmləri başa düşmək və qiymətləndirmək bizə tez işləyən, resurslardan səmərəli istifadə edən və müxtəlif həcmli məlumatların idarə edilməsi üçün miqyasını dəyişə bilən ən yaxşı həlləri seçməyə kömək edir.

Alqoritmik düşüncə

Alqoritmik düşünücə nədir və onu necə inkişaf etdirmək olar

Alqoritmik düşünücə, alqoritmlərdən istifadə edərək problemləri təhlil etmək və məntiqi həllər hazırlamaq bacarığıdır. O, proqramlaşdırmada mühüm rol oynayır, çünki mürəkkəb məsələləri daha sadə hissələrə bölməyə və ardıcıllıqla həll etməyə imkan verir.

Alqoritmik düşüncənin bəzi əsas aspektləri bunlardır:

Tapşırıqların bölünməsi: Mürəkkəb tapşırığı daha kiçik alt tapşırıqlara bölün. Bu, qərar prosesini daha idarəolunan etməyə kömək edəcək. Problemin ümumi təsviri ilə başlayın və ardıcıl olaraq hər biri ayrıca həll oluna bilən daha sadə tapşırıqlara bölün.

Abstraksiya: Problemin əsas aspektlərini vurğulamaq və lazımsız detallara məhəl qoymamaq bacarığı alqoritmin işlənməsini sadələşdirməyə kömək edəcək. Nəticəyə təsir etməyən detallara toxunmadan əsas addımlara və həllin məntiqinə diqqət yetirin.

Məntiqi qaydalar: Şərtləri (if-else) və dövrləri (for, while) başa düşmək və tətbiq etmək alqoritmin hərəkətinə nəzarət etməyə kömək edəcək. Şərtlər müəyyən edilmiş şərtlərdən asılı olaraq müəyyən hərəkətləri yerinə yetirməyə imkan verir və dövrlər şərt ödənilənə qədər müəyyən hərəkətləri təkrarlayır.

Alqoritmlərin təhlili və təkmilləşdirilməsi: Alqoritmləri qiymətləndirmək və təhlil etmək bacarığını inkişaf etdirin. Tədricən hansı alqoritmlərin effektiv olduğunu və hansının təkmilləşdirilə biləcəyini anlayın. Problemin həlli üçün müxtəlif yanaşmaları müqayisə edin və ən optimallarını seçin.

Alqoritmik düşüncənin birbaşa inkişafı yalnız təcrübə və müxtəlif məsələlərin həlli ilə mümkündür. Nə qədər çox məşq etsəniz və müxtəlif problemlərə məruz qalsanız, anlayışınız və səmərəli alqoritmlər yaratmaq bacarığınız bir o qədər yaxşı olar.

Yadda saxlamaq lazımdır ki, alqoritmlərin mənimsənilməsi daimi özünü təkmilləşdirmə prosesidir. Bununla dayanmayın, bacarıqlarınızı daim təkmilləşdirməyə və getdikcə mürəkkəbləşən problemləri həll etməyə çalışın.

IT STEP-də proqramlaşdırma kurslarında siz real layihələr üzrə çoxlu sayda praktiki alqoritmləri mənimsəyəcək, bununla da alqoritmik düşüncə və yüksək keyfiyyətli proqramların yaradılması bacarıqlarını inkişaf etdirəcəksiniz. Əldə edilmiş bacarıqlar sizə İT məşğulluq bazarında həqiqətən ixtisaslı tərtibatçı olmağa və dəyərli olmağa imkan verəcək. Gəlin - bizimlə təhsil almaq maraqlıdır!

 



Müəllif::

IT STEP Academy

Dizayn düşüncəsi nədir və müasir dizaynda necə istifadə olunur?

Dizayn düşüncəsi müasir dizayn sənayesində istifadə olunan məşhur bir termindir. Son vaxtlar getdikcə daha çox populyarlıq qazanır. Gəlin dizayn təfəkkürü nədir, onun müasir dizaynda necə istifadə edildiyi, biznesə və yeni başlayan peşəkarların karyerasına hansı faydalar gətirdiyindən danışaq. Dizayn düşüncəsi nədir? Dizayn düşüncəsi müasir dizaynda innovativ həllər yaratmaq, səmərəliliyi artırmaq və istifadəçi təcrübəsini yaxşılaşdırmaq üçün istifadə olunan bir üsuldur. O, həmçinin biznesdə yeni məhsul və xidmətlər yaratmaq, prosesləri təkmilləşdirmək və komandaları idarə etmək üçün istifadə olunur. Sadə dillə desək, dizayn düşüncəsi insanların ətrafımızdakı dünya ilə necə düşündüyü və qarşılıqlı əlaqəsi əsasında dizayn yaratmağa yanaşma

ШАГ логотип

UI dizayna giriş: Effektiv və cəlbedici interfeyslərin yaradılması

İstifadəçi interfeysi (UI) dizaynı effektiv və cəlbedici veb-saytların yaradılmasında mühüm rol oynayır. UI dizaynı istifadəçilərin interfeyslə necə qarşılıqlı əlaqəsindən, hansı emosiyaları yaşadıqlarından və sayt və ya proqramdan istifadənin onlar üçün nə qədər asan olduğuna görə məsuliyyət daşıyır. UI dizaynerinin rolu yalnız funksional deyil, həm də istifadəçilər üçün xoş olan interfeys yaratmaqdır. Hər bir elementin yaxşı tərtib edildiyi, məlumatın asan şəkildə oxunduğu, düymələrin və keçidlərin asan tapıldığı, rənglərin və şriftlərin ahəngdar olduğu bir veb-sayt təsəvvür edin. Bu sayt çox güman ki, istifadəşilər üçün cəlbedici olacaq və onlar orada vaxt keçirməkdən zövq alacaqlar. UI dizaynının işi də məhz bu yerdə başlayır. Veb saytlar üçün cə

ШАГ логотип

Proqramlaşdırma öyrənmək hansı soft skills-i inkişaf etdirir?

Soft skills və ya çevik bacarıqlar müasir sosial və biznes mühitimizdə çox mühüm rol oynayır. Bunlar başqaları ilə səmərəli qarşılıqlı əlaqə qurmağa, problemləri uğurla həll etməyə və məqsədlərimizə çatmağa kömək edən bacarıqlardır. Bunlara ünsiyyət, liderlik, yaradıcılıq, uyğunlaşma və s. kimi keyfiyyətlər daxildir. Proqramlaşdırmanı öyrənmək bizə yalnız texniki bacarıqlar qazandırmır, həm də müxtəlif soft skills-i inkişaf etdirməyə kömək edir. Proqramlaşdırma analitik düşüncə, problem həlli, komanda işi və əzmkarlıq tələb edir. Proqramlaşdırmanın öyrənilməsi prosesində hansı xüsusi soft skills-in inkişaf etdirildiyinə və onların şəxsi və peşəkar inkişaf üçün niyə bu qədər vacib olduğuna baxaq. Düşüncənin inkişafı Analitik düşüncə Proqramlaşdırmanı &o

ШАГ логотип

3D Yaradıcılıq Dünyasında: 3D Modelləşdirməyə yeni başlayanlar üçün bələdçi

3D modelləşdirmə müxtəlif sahələrin və sənayelərin ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Bu, unikal vizual təsvirlər, animasiyalar, virtual dünyalar və daha da artığını yaratmağa imkan verir. Növbəti bölmələrdə biz ən yaxşı 3D modelləşdirmə proqramına, səmərəli iş üçün kompüter tələblərinə, iş imkanlarına və bu maraqlı sahəni kəşf etmək üçün ilkin addımlara daha yaxından nəzər salacağıq. 3D modelləşdirmə vizuallaşdırıla və müxtəlif sahələrdə istifadə edilə bilən üçölçülü obyektlərin və səhnələrin yaradılması prosesidir. O, memarlıqda, oyun sənayesində, animasiyada, reklamda, mediada, tibbdə və real və təfərrüatlı vizual təsvirlərin yaradılmasının vacib olduğu bir çox digər sahələrdə geniş istifadə olunur. Memarlıqda 3D modelləşdirmə memarlara binaların və məkanların virtua

ШАГ логотип

Bu sayt Cookies istifadə edir

Gizlilik Siyasəti