Hər bir peşədə mütəxəssis dərəcəsini müəyyən edən vəzifələr var. İT mütəxəssisləri arasında peşəkarlığı müəyyən etmək üçün Junior, Middle və Senior anlayışları mövcuddur. Onlar kimlərdir və necə olmaq olar - indi bunu ətraflı müzakirə edəcəyik.
Junior, Middle və Senior - bu insanlar kimdir?
Proqramçılar arasında iyerarxiyanın paylanması çoxdan başlamışdı, lakin əvvəllər proqramçılar sadəcə olaraq adlanırdılar: yeni başlayan mütəxəssis və aparıcı tərtibatçı. İndi bu anlayışlar daha konkret və spesifik hala gəlib. Bu, xüsusilə HR menecerləri üçün çox əlverişlidir, çünki onlar şirkətə qoşularkən mütəxəssisin hansı vəzifəyə müraciət edə biləcəyini demək olar ki, dərhal müəyyənləşdirirlər. Bu Jouniorlar, Middle-lar və Seniorlar kimdir?
Junior (ingilis dilindən "cavan, gənc") demək olar ki, dünən universiteti bitirmiş və işə düzəlmək üçün gələn bir proqramçıdır. Bu zaman o, əsasən bildiyi proqramlaşdırma dilində sadə, tipik tapşırıqları yerinə yetirə bilər. Çətin vəzifələr hələ onun üçün əlçatan deyil. Çox vaxt juniorlaar şirkətdə yalnız peşəkar uyğunluğu yoxlanılan təcrübəçi adlanır.
Juniorun qazancı qoşulduğu şirkətin fəaliyyət sahəsindən, eləcə də hal-hazırda sahib olduğu bacarıqlardan asılıdır. Məsələn, Azərbaycanda junior Python tərtibatçısı karyerasının əvvəlində 700 azn, bir illik işdən sonra 1000 azn çata ala bilər. Bir junior-frontend artıq şirkətdə əla şəraitdə təxminən 1200 qazana bilər.
Junior səviyyəli İT mütəxəssisi üçün tələblər
Proqramlaşdırmanın əsaslarını bilmək;
Ali texniki və ya natamam ali texniki təhsil;
Səhvlər üzərində çox işləmək bacarığı;
Bacarıqlarınızı artırmaq arzusu;
Tənqidləri dinləmə və uyğun şəkildə cavab vermə.
Middle (ingilis dilindən "orta") - sözü özü mütəxəssislik karyera zəncirinin ortasında bir yerdə olduğunu ifadə edir. Bu, artıq gənc Junior deyil, lakin o, hələ yüksək səviyyəli peşəkar da deyil. Əksər hallarda bu, peşəkar şəkildə inkişaf etməyə davam edərsə, karyerası yüksələ bilən bir proqram tərtibatçısıdır.
Middle şirkətdə kifayət qədər təcrübəli işçidir və “yuxarıda”n daha az nəzarət tələb edir. Onun işinə artıq müstəqil layihələr və mürəkkəb tapşırıqlar daxildir. O, hələ tabeliyində olanlara cavabdeh deyil, lakin rəhbərlik artıq onun komanda və yeni gələnlərlə münasibətinə fikir verə bilir. Middles şirkətə necə inteqrasiya olunacağına dair peşəkar dərsləri və yeni başlayan mütəxəssislərin işində layf-hacklər keçirə bilər.
Middle proqramçıların əmək haqqı ona tapşırılan vəzifələrdən asılı olaraq 1500 azn ilə 2500 azn və daha yüksəkdir.
HR menecerləri qeyd edirlər ki, middle səviyyəli proqramçı üçün keyfiyyətlər onun işinin ilkin mərhələsindəkindən tamamilə fərqlidir. Peşəkar inkişaf və Middle-dan Seniora keçid etmək daha yüksək səviyyə və məsuliyyətdir.
Middle səviyyəli proqramçı vəzifəsinə axtarılan namizədə tələblər
Ali təhsilə, texniki və ya mütəxəssis diplomuna malik olmaq;
Proqram mühəndisliyi ilə tanış olmaq;
ƏS, DBMS və veb servislərlə işləməyi bacarmalı;
Ünsiyyətcil olmaq;
Münaqişə vəziyyətlərini həll etməyi bacarmaq.
Senior (İspan dilindən "cənab") standart həll üçün xarakterik olmayan mürəkkəb problemləri həll etməyə qadir olan yüksək səviyyəli veb tərtibatçısıdır. Bir neçə layihəni diqqətdə saxlamaq, bütün tabeliyində olan işçilərə nəzarət etmək və prosesi idarə etmək, komanda rəhbərini əvəz etmək – bunlar Senior üçün onun karyerasında daha da yüksələ biləcəyi imkanlardır.
HR-nin belə mütəxəssisləri küçədən işə götürməsi çox nadirdir, adətən onlar şirkət daxilində yetişdirilir və direktorlar onları itirmək istəmirlər, xüsusən də onların peşəkar keyfiyyətləri şəxsi keyfiyyətlərlə sıx bağlıdırsa. Burada komanda işi böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki yüksək səviyyəli bir proqramçı şirkətin demək olar ki, bütün işçiləri ilə işləməyi bacarmalıdır.
Bu qədər çox sayda məsuliyyətə görə, böyük şirkətlərdə Senior bir işçinin maaşı 2500 azn ilə 3500 azn arasında dəyişə bilər.
Baş proqramçı həm geniş ixtisasa, həm də dar fəaliyyət dairəsinə malik ola bilər. Bu, şirkətin ölçüsündən və müəyyən bir mütəxəssisin əhatə etməli olduğu işin həcmindən asılıdır. Daha dar fəaliyyət dairəsi olan peşəkarlar öz işlərinin əsl ustalarına çevrilirlər. Bunlar çox dəyərli və praktiki olaraq əvəzolunmaz mütəxəssislərdir ki, bu iş növündə ən yaxşı və əvəzolunmaz olmaq üçün od və sudan keçmişlər. Buna görə də, belə bir iş üçün maaşın layiqli olması təəccüblü deyil.
Yaxşı Senior səviyyəli tərtibatçı üçün tələblər hansılardır?
Tamamlanmış ali təhsil, hətta bir neçə;
Məcburi təkmilləşdirmə kursları, vebinarlarda və master-klasslarda iştirak etmək;
Böyük şirkətdə minimum 2-3 il iş təcrübəsi;
Bütün mövcud alət dəstləri ilə layihələrin hazırlanmasında daimi iştirak;
Kommersiya korporativ layihələrində iştirak;
Komanda işi və komandaya nəzarət;
Tabeçiliyində olan şəxslərin fəaliyyətinə cavabdehlik, deadline-a nəzarət və şirkətin proqram təminatının keyfiyyətinin sınaqdan keçirilməsi.
Belə bir bölgünün məqsədi nədir?
Çoxları soruşacaq: niyə proqramçıları bir növ iyerarxik sxemə bölək?
Birincisi, onların maaşı birbaşa bundan asılıdır.
İkincisi, başlanğıc proqramçıların hər biri Middle, sonra isə Senior olmaq üçün nə etməli olduğunu başa düşməlidir. Bir mərhələ ilə digəri arasında fərq var və onları keçmək üçün necə işləmək lazım olduğuna dair aydın tələblər var.
Üçüncüsü, mütəxəssislər arasında belə bir iyerarxiya onların hər birini öz kiçik dünyasında ilişib qalmaqdan və yeni heç nə öyrənməməkdənsə, yeni məqsədlərə çatmağa sövq edir.
Dördüncüsü, bir mütəxəssisin işinin keyfiyyətini kənardan qiymətləndirmək üçün belə bir sxemin də üstünlükləri var. Middle proqramçı işə düzəlmək üçün işə gələndə menecer başa düşür ki, o, green middle deyil, təcrübəli işçini işə götürür.
Karyerasına başlayan hər bir İT mütəxəssisi düşünməlidir ki, əziyyət və öz zəhməti sayəsində hansı zirvələri fəth edə bilər. Juniordan Seniora keçmək yol boyu bütün çətinlikləri aradan qaldıran bir motivasiyadır.